فیلتر هوا چیست؟

برای اینکه بفهمیم یک فیلتر هوا واقعا چه کاری انجام می دهد ابتدا باید بدانیم که فیلتر های هوا عنصری حیاتی برای سیستم های موجود در خودرو است. به همین خاطر، بسیاری از افراد باید در مورد نقش ویژه فیلتر هوا و اینکه چرا باید آنرا به موقع تعویض کنیم، مطالبی بیاموزند.

سیستم های موجود در یک خودرو

همانند بدن انسان، یک خودرو نیز از تعداد زیادی سیستم های مختلف تشکیل شده است که به منظور ایجاد عملکرد مناسب آن خودرو با یکدیگر کار می کنند. مثال هایی از سیستم های موجود در یک خودرو عبارتند از:

سیستم ترمز

سیستم خنک کننده

سیستم اگزوز

سیستم انتقال نیرو

سیستم کمک فنر ها

فیلتر هوا یکی از عناصر سیستم تامین سوخت خودرو به حساب می آید. سوخت (بنزین یا گازوئیل) ماده ایست که یک وسیله نقلیه موتوری با انرژی ناشی از آن کار می کند و معمولا رساندن سوخت از باک به موتور فرایند پیچیده ای است. سیستم سوخت معمولا از اجزایی چون باک، کاربراتور یا انژکتور، هواکش، ساسات، پمپ  مکش بنزین یا گازوئیل، فیلتر (هم فیلتر هوا و هم فیلتر سوخت)، واشر سوخت و سایر اجزای دیگر. هوای مکیده شده به داخل موتور به نسبت معینی با سوخت ترکیب می شود  تا بیشترین راندمان را تولید کند.

نقش فیلتر هوا

روش خوبی برای درک چگونگی عملکرد فیلتر هوای اتومبیل ها، مقایسه آن با ماسک حساسیت است. مردم از این نوع ماسک ها بر روی بینی و دهانشان استفاده می کنند تا از ورود گرده گلها یا ذرات دیگر به درون سیستم تنفسیشان به هنگام نفس کشیدن جلوگیری کنند. در نتیجه استفاده چنین ماسک هایی تنها هوای تمیز می تواند وارد بینی، نای و شش های آنها شود. احتمال اینکه هوای تمیز باعث بروز انواع آلرژی ها و بیماری هایی چون آسم شود، بسیار کم است. همچنین مردم به هنگام کار در اماکنی که احتمال وجود گردو غبار و سایر ذرات مضر در آنها زیاد است، از ماسک های ویزه گرد و غبار استفاده می کنند.

اگرچه سیستم تنفسی بدن انسان از برخی قابلیت ها (همچون سرفه کردن، عطسه کردن و برخی فرایند های فیزیولوژیکی دیگر) برای تمیز نگه داشتن خود برخوردار است اما قرار گرفتن در معرض مقادیر بیش از حد مجاز به صورت مزمن می تواند سرانجام به آسیب هایی در سیستم تنفسی منجر شود که قابل ترمیم نباشند. در موتور اتومبیل ها سیستم های خودتمیزکننده ای مانند آنچه در بدن انسان وجود دارد، تعبیه نشده اند. درصورت کارکرد موتور بدون فیلتر هوا، خیلی زود فضای موتور پر از مواد مزاحمی چون حشرات، برگ ها و خرده آشغال های دیگر می شود. به علاوه، تمام تمام مواد شیمیایی مضر، مشابه ذراتی که به شش های انسان آسیب وارد می کنند نیز وارد موتور خواهند شد. بدین ترتیب مجاری موتور مسدود شده و قادر به کار نخواهند بود که برای تمیز کردن آن نیز باید هزینه های بسیار بالایی پرداخت شود. به علاوه این مطلب که پس از مدتی راندمان موتور کاهش می یابد نیز به راحتی قابل درک است.

فیلتر هوای کابین خودرو

خریداران به هنگام خرید فیلتر هوا باید دقت کنند که فیلتر مکش هوا یا به عبارتی فیلتر هوای لازم جهت احتراق را با فیلتر کابین خودرو اشتباه نگیرند. فیلتر هوای کابین جهت تصفیه هوایی که به داخل کابین مسافران یک اتومبیل وارد می شود، طراحی شده است.

انواع فیلتر های هوا

تمام فیلتر های هوا از مواد نازکی ساخته می شوند، درست مانند ماسک های گرد و غبار. این مواد اکثرا از جنس کاغذ یا پارچه هستند اگرچه فیلترهای اسفنجی نیز اخیرا وجود دارند. اتومبیل های قدیمی تر که با سیستم کاربراتور کار می کنند معمولا از فیلتر های گرد و دایره ای شکل استفاده می کنند در حالی که خودروهای انژکتوری از فیلترهای مسطح مستطیلی استفاده می کنند.

• فیلترهای هوای کاغذی

فیلترهای هوای کاغذی معمول ترین فیلترهای هوای مورد استفاده در خودروهای شخصی و خانوادگی هستند. اگرچه شکل این فیلتر ها متفاوت است اما اغلب آنها دارای لبه ای لاستیکی یا پلاستیکی بوده که در درون آن کاغذی به شکل مناسب و تاخورده وجود دارد. اکثر این فیلترها ارزان بوده و مراحل نصب آنها نیز راحت است.

• فیلترهای هوای روغنی

فیلتر های روغنی (یا فیلترهای حمام روغن) امروزه کاربرد چندانی ندارند مگر در برخی از اتومبیل های بسیار قدیمی. این نوع از فیلتر ها قبل از توسعه و پیشرفت فیلترهای کاغذی به کار می رفته اند. طراحی فیلترهای مذکور به نحوی بوده است که جریان هوای حامل ذرات مزاحم را به درون وان پر از روغن یا محیطی آغشته به روغن (چیزی مانند اسفنج یا یک توری ریز) هدایت بکنند تا ذرات آن رسوب کرده و جدا شوند.

• فیلترهای اسفنجی

فیلتر هوای اسفنجی از پلیمرهای اشباع شده از روغن ساخته می شود. قدرت فیلترهای اسفنجی در جداکردن ذرات گرد و غبار بیشتر از فیلتر های کاغذی است. فیلترهای کاغذی معمولا جوابگو بوده و ارزانتر هستند اما فیلترهای اسفنجی برای کار در محیط های با میزان گرد و غبار بالا مانند ماشین آلات مربوط به کارخانه ها، کامیون های برون جاده ای و شاسی بلندها مناسب ترند.

• فیلترهای پنبه ای

پارچه های پنبه ای با منفذهای بسیار ریز یا همان فیلترهای پنبه ای نوع دیگری از فیلترها هستند که قابلیت استفاده مجدد از آنها وجود دارد. این فیلتر ها را می توان شست و از آنها بارها و بارها استفاده نمود.

چک کردن فیلتر هوا

در اکثر خودروها دسترسی به فیلتر هوا کار ساده ایست. روی فیلتر هوا را معمولا با قابی می پوشانند که توسط چند گیره محکم شده و به راحتی با دست قابل باز کردن هستند. تنها تعداد اندکی از وسایل نقلیه وجود دارند که برای دستیابی به فیلتر هوایشان نیاز به آچار پیدا می کنیم. همچنین می توان برای اطلاع پیدا کردن از محل دقیق فیلتر هوا از افراد ماهر مشورت گرفت.

بعد از برداشتن درپوش مذکور، فیلتر هوا را می بایست از محفظه خود بیرون آورد و در مقابل یک منبع نور (مانند نور خورشید یا یک لامپ) گرفت. تیره و مات بودن فیلتر نشانه این است که فیلتر کثیف بوده و دیگر نمی تواند به صورت کارآمد ذرات گردو غبار را از جریان هوا جدا کند. فیلترهایی که اجازه عبور مقداری نور از خود را می دهند هنوز می توانند کار کنند. برای تعویض فیلترهای هوا چندان هم عجول نباشید زیرا این کار هم نیازمند صرف هزینه است و هم در مواردی که کاغذهای غیرقابل بازیافت در تهیه فیلتر ها به کار رفته باشد، به محیط زیست آسیب می رساند. هیچ فیلتر هوایی در صورتی که کارش را درست انجام داده باشد کاملا تمیز به نظر نمی رسد.

تعویض فیلتر هوا

فرایند تعویض فیلتر هوا بستگی به نوع خودرو دارد بنابراین برای انجام آن می توان از تعمیرکار های مجرب یا کتابچه های راهنمای مخصوص نوع و مدل اتومبیل خود کمک گرفت. به هرحال، فرایند تعویض فیلتر شامل این مراحل است: باز کردن درب محفظه ای که فیلتر در آن قرار دارد، درآوردن فیلتر قدیمی و کنارگذاشتن آن، جایگزین کردن فیلتر هوای جدید و محکم کردن مجدد درب محفظه.

جمع بندی

همانطور که ریه های چرکین و عفونت کرده نفس کشیدن منظم و دریافت اکسیژن کافی را برای انسان با مشکل روبرو می کند، فیلترهای کثیف نیز عملکرد اتومبیل را سخت تر می کنند. فیلترهای هوا را می توان از فروشگاه های لوازم یدکی خودرو یا به شکل آنلاین خریداری کرده و به راحتی تعویض شوند. اغلب فیلترهای استاندارد، کاغذی هستند و حتی فیلترهای بهتری هم وجود دارد که از جنس پنبه یا اسفنج هستند و بارها می توان از آنها استفاده کرد. برای فیلترهای چندبار مصرف تنها کافیست هرچند وقت یک بار آنها را تمیز کرد و نیازی به تعویض ندارند. فیلترهای هوا جزء لوازم ارزان قیمت خودرو بوده و تعویض آنها یکی از بهترین راه ها برای کمینه کردن مصرف سوخت اتومبیل و صرفه جویی در هزینه هاست.